Trong lịch sử phát triển kinh tế của các địa phương, những sự kiện mang tính bước ngoặt thường không đến từ một chính sách đơn lẻ, mà từ những quyết định tái cấu trúc mang tầm chiến lược. Việc sáp nhập hai tỉnh Phú Yên và Đắk Lắk chính là một sự kiện như vậy. Đây không đơn thuần là một sự thay đổi về địa giới hành chính, mà là sự kết hợp của hai “mảnh ghép” kinh tế để tạo nên một bức tranh hoàn hảo, một cơ hội đầu tư “vàng” mà trước đây chưa từng tồn tại.
Từ góc độ của Ban Quản lý Khu kinh tế Phú Yên, chúng tôi nhận thấy sự cộng hưởng này chính là chìa khóa mở ra một chuỗi giá trị toàn diện, giải quyết được những điểm nghẽn cố hữu và tối ưu hóa tiềm năng của cả hai vùng.
Mảnh ghép thứ nhất: Đắk Lắk – Trái tim của nguồn cung nguyên liệu
Tây Nguyên nói chung và Đắk Lắk nói riêng từ lâu đã là “thủ phủ” của các loại nông sản chiến lược (cà phê, hồ tiêu, cao su…) và là vùng có trữ lượng khoáng sản dồi dào. Đây là một lợi thế khổng lồ, là điểm khởi đầu của vô số chuỗi sản xuất.
Tuy nhiên, nút thắt lớn nhất luôn là khâu chế biến sâu và logistics. Việc phụ thuộc vào việc vận chuyển nguyên liệu thô đi các vùng khác để chế biến và xuất khẩu đã làm giảm đáng kể giá trị gia tăng và khả năng cạnh tranh. Nguồn tài nguyên dồi dào nhưng chưa được tối ưu hóa, giống như một “mỏ vàng” chưa có được công cụ khai thác hiệu quả nhất.
Mảnh ghép thứ hai: Phú Yên – Cửa ngõ chiến lược ra Biển Đông
Trong khi đó, Phú Yên lại sở hữu “công cụ” mà Đắk Lắk còn thiếu. Đó là một bờ biển dài với vị trí chiến lược, cùng hạ tầng Khu kinh tế Nam Phú Yên được quy hoạch bài bản để trở thành một trung tâm công nghiệp và logistics ven biển.
-
Hạ tầng công nghiệp sẵn sàng: Các khu công nghiệp như Hòa Hiệp 1, Hòa Hiệp 2 đã có mặt bằng sạch, hạ tầng điện, nước, xử lý môi trường hoàn thiện, sẵn sàng cho việc xây dựng các nhà máy chế biến công nghệ cao.
-
Hạ tầng logistics vượt trội: Sở hữu “tam giác vàng” Sân bay Tuy Hòa – Cảng biển nước sâu Bãi Gốc – Quốc lộ 1A, đây là đầu mối giao thương lý tưởng để đưa hàng hóa ra thế giới.
-
Kết nối trực tiếp: Các tuyến Quốc lộ 25 và 29 đóng vai trò là những “động mạch” nối thẳng từ “trái tim” Tây Nguyên ra đến “cửa ngõ” ven biển.
Sự cộng hưởng hoàn hảo: Chuỗi giá trị mới được hình thành
Khi hai mảnh ghép này hợp nhất, một chuỗi giá trị kinh tế toàn diện và hiệu quả bậc nhất được hình thành ngay trong lòng một đơn vị hành chính:
-
Nguồn cung tại chỗ: Các nhà máy tại KKT Nam Phú Yên có nguồn cung nguyên liệu nông, khoáng sản ổn định, dồi dào ngay từ “sân sau” của mình là Tây Nguyên.
-
Chế biến sâu, nâng cao giá trị: Thay vì xuất khẩu thô, nguyên liệu được vận chuyển qua quãng đường ngắn nhất đến các nhà máy công nghệ cao để chế biến thành các sản phẩm tinh, có giá trị cao gấp nhiều lần.
-
Logistics tối ưu: Thành phẩm sau khi chế biến không cần phải vận chuyển đi đâu xa, mà được đưa thẳng ra Cảng nước sâu Bãi Gốc để xuất khẩu trực tiếp, giúp cắt giảm tối đa chi phí và thời gian vận chuyển.
-
Hệ sinh thái cộng sinh: Các doanh nghiệp khai thác, vận tải, chế biến và xuất nhập khẩu hình thành một hệ sinh thái kinh tế tuần hoàn, hỗ trợ lẫn nhau ngay trong phạm vi một tỉnh, tạo ra lợi thế cạnh tranh khổng lồ.
Đây không còn là một tầm nhìn xa, mà là một thực tế đang diễn ra. Sự sáp nhập đã phá vỡ rào cản về không gian và hành chính, tạo ra một hành lang kinh tế Đông – Tây liền mạch và mạnh mẽ. Đối với các nhà đầu tư, đây chính là cơ hội “vàng” để đi trước đón đầu, đặt nhà máy của mình vào trung tâm của một trong những chuỗi giá trị năng động và hiệu quả nhất Việt Nam.
Ban Quản lý Khu kinh tế Phú Yên cam kết là người đồng hành, kiến tạo và hỗ trợ các nhà đầu tư khai thác tối đa cơ hội lịch sử này, cùng nhau viết nên câu chuyện thành công trên vùng đất giàu tiềm năng Đắk Lắk.
TS. Nguyễn Trung Hòa